Gemeenten hebben een grote opgave in het huisvesten van statushouders en ontheemden uit Oekraïne.
Huisvesting statushouders
Via een taakstelling door de minister van Justitie en Veiligheid zijn alle gemeenten in Nederland verplicht tot het huisvesten van statushouders. Deze verplichting blijft bestaan, aangezien het nieuwe kabinet geen plannen heeft aangekondigd om de taakstelling af te schaffen. De verplichting zal dus vooralsnog doorgaan in 2025 en, gezien de huidige overvolle AZC’s, zal dit ook niet veranderen in 2026. De taakstelling is gebaseerd op het aantal inwoners van de gemeente. In onze gemeente hebben we voor 2024 een huisvestingstaakstelling van 52 statushouders en voor 2025 wordt een vergelijkbare taakstelling verwacht. Deze taakstelling is aanzienlijk hoger dan het gemiddelde van 33 statushouders per jaar dat in de afgelopen negen jaar in Voorschoten is gehuisvest.
Naast de huisvesting van statushouders binnen onze eigen taakstelling, dragen we ook bij aan het verkleinen van de urgente opvangcrisis rondom vluchtelingen. We vangen ook statushouders op in Hotel van der Valk die aan andere gemeenten gekoppeld zijn. Hier zijn maximaal 200 plaatsen beschikbaar, waarvan er gemiddeld 161 bezet zijn. Hiervoor zijn afspraken gemaakt die lopen tot 1 december 2025.
Het is daarnaast van belang om te blijven onderzoeken naar de mogelijkheden voor het realiseren van doorstroomwoningen, zodat het overgrote deel van de statushouders in het taakvolgsysteem tijdig gehuisvest kan worden in afwachting van gezinshereniging. Daarnaast is intensivering in het creëren van draagvlak bij zowel inwoners als woningcorporaties nodig, in de vorm van bijeenkomsten en betere begeleiding.
Huisvesting ontheemden uit Oekraïne
De taakstelling die de gemeente Voorschoten heeft op 1 januari 2025 is het realiseren van 141 opvangplekken voor ontheemden uit Oekraïne. De gemeente heeft 106 opvangplekken gerealiseerd. In het gemeentehuis zijn 65 plekken voor ontheemden. Er worden zeven woningen in Voorschoten gehuurd waar totaal veertig plekken zijn gerealiseerd. In het verzorgingshuis van Marente in Huize Bijdorp woont nog één ontheemde.
De gemeente heeft naast het verzorgen van de huisvesting de volgende taken met betrekking tot de opvang van ontheemden;
- het uitbetalen van leefgeld voor degene die (nog) geen werk hebben,
- in rekening brengen eigen bijdragen huisvesting (GWE) bij werkenden,
- het verzorgen van basis- en middelbaar onderwijs is samenwerking met de scholen,
- het organiseren van dagbesteding,
- het aanbieden van Nederlandse les,
- het begeleiden van de vraag naar medische zorg,
- het helpen bij het vinden van passend werk,
- het bieden van sociaal maatschappelijke begeleiding,
- contacten met externe partijen zoals bijvoorbeeld Vluchtelingenwerk en GGD,
- regionale contacten voor onderling overleg met betrekking tot de opvang van de ontheemden binnen de regio.
Het Rijk vergoedt de kosten die de gemeente maakt, een deel is gebaseerd op werkelijke kosten, het grootste deel op basis van normbedragen.