P7 Volksgezondheid en milieu

Ons uitgangspunt is dat het leven in onze gemeente fijn is. De leefbaarheid voor mens en dier staat echter onder druk door onder andere klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, verstedelijking, vervuiling van bodem, lucht en water en geluidsoverlast. Door bij te dragen aan een goede leefomgeving, verbeteren we de gezondheid en het welzijn in onze gemeente. Hierbij is ook aandacht nodig voor een duurzame toekomst.

Daarnaast is het bevorderen van de volksgezondheid een belangrijk aandachtspunt voor de gemeente. We willen een gezonde leefstijl stimuleren, gezondheidsbedreigingen op tijd signaleren en infectieziektes voorkomen.

De gemeente is bovendien verantwoordelijk voor de inzameling van afval en voor het aanleggen en onderhouden van de riolen. Hiervoor innen we belasting (zoals riool- en afvalstoffenheffing). Uitgangspunt is dat de heffingen 100 procent kostendekkend zijn.

Belangrijkste resultaten 2025

Toewerken naar een toekomstbestendig rioolstelsel
We gaan het hoofdriool aanpassen en willen met vernieuwing en onderhoud bijdragen aan een robuust en toekomstbestendig rioolstelsel. Hiervoor komt er centraal door Voorschoten een nieuwe persleiding waarop alle wijken worden aangesloten. Daarnaast pakken we het riool in de wijken integraal en gebiedsgericht aan met een gescheiden stelsel, zoals bij de wijk Adegeest. Dit is een opgave met een lange doorlooptijd. Daarom moeten in de tussentijd in een aantal wijken knelpunten (tijdelijk) worden opgelost met reparaties, in afwachting van de gebiedsgerichte aanpak. In het Integraal Waterketenprogramma (IWKp) 2024-2028 is de aanpak hiervan vastgelegd. Voor een risicogestuurd beheer van het riool formuleren we kritische prestatie-indicatoren en we monitoren deze. Zo kunnen we datagedreven sturen op de kwaliteit van het riool.

Toewerken naar leefbare wijken: groot onderhoud Adegeest
In 2024 is gestart met fase 1 van het groot onderhoud en de herinrichting van de wijk Adegeest. Gelijk met de aanpak van de riolering (bijna 8 kilometer vervangen) en de (woon)straten verbeteren we ook de openbare ruimte. Met deze integrale, gebiedsgerichte aanpak werken we aan een verkeersveilige wijk die klimaatadaptief is en meer biodiversiteit krijgt. Ook is ruimte gereserveerd voor de energietransitie. Gezamenlijk moet dit de leefbaarheid binnen de wijk Adegeest verbeteren. De werkzaamheden worden in vier fasen uitgevoerd en naar verwachting in 2027 afgerond. In 2025 starten naast de werkzaamheden van fase 1 ook de werkzaamheden van fase 2.

Het project Groot onderhoud Adegeest wordt binnen het kaderstellende investeringsbudget van €20.500.000 uitgevoerd. Voor de klimaatadaptieve maatregelen in Adegeest is ook €178.000 subsidie toegekend vanuit de impulsregeling van de DPRA (Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie).

Wijken veilig houden: groot onderhoud Raadhuislaan en Oranjeboomstraat
Ook is gestart met het project Raadhuislaan, Oranjeboomstraat en omstreken. Hierbij wordt bijna 1,5 kilometer riolering vervangen en gewerkt aan herinrichting van de woonstraten Raadhuislaan, Oranjeboomstraat, Sir Winston Churchillweg, Christiaan Huygensstraat en de Van Heuven Goedhartstraat. Dit onderhoud is noodzakelijk om de openbare ruimte veilig te houden.

Sinds september 2024 wordt gewerkt aan de rotonde Raadhuislaan. Die moet de verkeersveiligheid vergroten en het aantal verkeersongelukken omlaag brengen. De volgende stap is het persriool (van ruim 400 meter) tussen de Molenlaan en de rotonde Raadhuislaan vervangen. Er is gestart met de rotonde, omdat hiervoor al een subsidiebijdrage was toegezegd vanuit de provincie. Het totale project loopt tot eind 2025.

In Noord wordt gewerkt aan persleidingen
Zoals gezegd moet het hoofdriool van Voorschoten worden aangepakt. Dit houdt onder andere in dat de huidige persleiding deels wordt vervangen en deels wordt aangepast. Daarnaast komt er een nieuwe persleiding waarop alle wijken afzonderlijk kunnen worden aangesloten. Dit gebeurt in fasen tussen 2024 en 2028. In 2025 zijn de voorbereidende werkzaamheden gepland voor het noordelijk deel tussen de Raadhuislaan en de Korte Vliet. In 2026 en 2027 vindt de daadwerkelijke uitvoering hiervan plaats. Dit project hangt samen met het project van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Die legt in 2025 een nieuw riooloverstort aan bij de Korte Vliet. Het zuidelijke deel van de persleiding is gepland na 2027. Hiervoor moet nog nader onderzoek worden gedaan.  

Aanpak riool Koninklijke Marinelaan
De riolering van de Koninklijke Marinelaan moet worden hersteld of vernieuwd – afhankelijk van wat er uit de inspectie komt. Deze werkzaamheden vinden in 2025 plaats. Vooralsnog ramen we de kosten hiervan op € 200.000 tot € 300.000. Deze kosten dekken we uit het beschikbaar gestelde investeringskrediet voor relinen en/of renovatie van het riool.

Ook groot onderhoud in Noord-Hofland
De riolering in Noord-Hofland dateert uit de jaren 60 en 70 en door vele gebreken hieraan stagneert de functionaliteit ervan. Reden voor de gemeente om net als in Adegeest de wijk Noord-Hofland op een integrale en gebiedsgerichte wijze aan te pakken. Dit gaan we in 2025 voorbereiden. De uitvoering van werkzaamheden plannen we in 2027 en 2028. Hiermee voeren we de eerste fase uit van het project Ringleiding Noord-Hofland. In het nieuwe IWKp 2029-2033 komen de kosten te staan voor het vervolg van de herinrichting van Noord-Hofland. Een deel van de ringleiding wordt reeds in 2025 gerealiseerd binnen het project Winkelcentrum Hofland.

Vanuit het IWKp 2024-2028 moeten in Noord-Hofland eerst het hoofdriool (de ringleiding) en daarna de riolering in de woonstraten worden vervangen. Ook in dit project combineren we de aanpak van de openbare ruimte rond het winkelcentrum Hofland met het vervangen van de riolering. In de openbare ruimte komen onder andere bredere parkeervakken, meer en betere fietsparkeerplekken en een milieupark. Ook gaan we de woonstraten rond het winkelcentrum duurzaam veilig (30 km) en klimaatadaptief inrichten. De voorbereiding is inmiddels gestart en loopt door in het eerste kwartaal van 2025. Het groot onderhoud rond het winkelcentrum Hofland staat gepland voor het tweede kwartaal van 2025.

Toewerken naar landelijke afvaldoelen
Vanwege Europese- en milieuwetgeving is een derde landelijk afvalbeheerplan opgesteld (LAP3). Hierin zijn onder andere de volgende doelen gesteld:

• bewustwording vergroten onder huishoudens en bedrijven van hun afvalproductie en wat met het afval gebeurt in de keten
• huishoudelijk restafval verminderen tot maximaal 30 kilo per inwoner per jaar in 2025

In 2022 is het programma herijkt en is het accent verschoven naar hoogwaardig ingezamelde afvalstromen en afval voorkomen. In 2023 is de looptijd van het LAP3 verlengd met twee jaar, tot eind 2025. Dit omdat het vervangende Circulair Materialenplan (CMP) nog in ontwikkeling is.

De gemeente Voorschoten doet mee aan de landelijke benchmark van de NVRD (Koninklijke Nederlandse Vereniging voor afval- en reinigingsdiensten). Zij monitort de resultaten met sorteeranalyses. Hieruit blijkt dat Voorschoten nog ver is verwijderd van de landelijke doelen. De cijfers van Voorschoten schommelen en er is nog geen duidelijke dalende trend zichtbaar. In 2020 zamelde Voorschoten 231 kilo restafval per inwoner per jaar in. In 2023 was dat 229 kilo.

Momenteel verwerkt de gemeente Voorschoten de afvalstoffenregistratie nog handmatig. In 2025 wordt dit proces geautomatiseerd. Dit verbetert het proces en de data en gaat tijd besparen.

Vervolgstappen Grondstoffenplan
In oktober 2021 heeft de gemeenteraad het Grondstoffenplan 2021-2025 vastgesteld. Het grondstoffenplan zet in op meer afvalscheiding en minder restafval. In het eerste kwartaal van 2025 besluit de gemeenteraad over de volgende stap uit het Grondstoffenplan: wel of niet variabele tarieven invoeren voor restafval in Voorschoten. Daarnaast is er ook het voornemen om het Grondstoffenplan ongewijzigd te verlengen voor 2026-2030. De gemeenteraad krijgt dit voorgelegd in het eerste kwartaal van 2025.

Vervangen containers en handhaven op afval rondom containers
Voor het vervangen van boven- en ondergrondse containers is een budget beschikbaar van € 250.000. Dit wordt onder andere ingezet binnen projecten zoals het winkelcentrum Hofland. Daarnaast handhaven we op het plaatsen van afval bij containers onder andere om het straatbeeld te verbeteren.

Deel milieutaken overdragen aan omgevingsdienst
In 2025 werkt het college aan een raadsbesluit voor overdracht van een aantal klassieke milieutaken aan de Omgevingsdienst West-Holland. De complexiteit van milieuthema’s neemt toe, waardoor verdergaande specialisering nodig is. De allround milieuadviseur van vroeger is nu een specialist op één thema. Ook komen er steeds nieuwe thema’s bij (denk aan PFAS), waardoor Voorschoten met de huidige capaciteit niet alles meer zelfstandig kan uitvoeren.   

Aandacht voor communicatie rondom energiebesparing
In 2025 gaan we door met de lokale aanpak isolatie en de aanpak energiearmoede. Daarnaast wil het college de communicatie over energiebesparing uitbreiden met aandacht voor zowel technische maatregelen als gedragsverandering. Naast de gemeentelijke communicatiemiddelen en website is er het platform 'Voorschoten voor Duurzaamheid'. Via dit platform werkt de gemeente samen met duurzame partners uit het dorp. In 2025 breidt het college zijn activiteiten op dit gebied verder uit.

Verschillende ontwikkelingen rondom gasloze warmte
In 2025 start de uitvoeringsfase van het uitvoeringsplan voor de Krimwijk. Dit betekent dat huiseigenaren zelf hun woningen gaan verduurzamen. Wij ondersteunen hierbij met praktische hulp, voorlichting en communicatie. Daarnaast bieden we collectieve inkoopmogelijkheden en mogelijkheden voor een duurzaamheidslening. Ook doen we onderzoek.

Noord-Hofland is de eerste wijk die mogelijk kan aansluiten op de warmte van WarmtelinQ. Met de gemeenteraad is afgesproken dat we bewoners in deze wijk al in een vroeg stadium betrekken. Daarom start in 2025 het participatietraject voor het uitvoeringsplan van Noord-Hofland.

De samenwerking Warmte Leidse Regio (WLR) richt zich in de periode 2024-2027 op de oprichting van een publiek regionaal warmtebedrijf. In 2025 werkt WLR toe naar het ondertekenen van een samenwerkingsovereenkomst met verschillende publieke partners. Gemeente Voorschoten is hiervan een mogelijke deelnemer. Als onderdeel van dit proces onderzoekt WLR de rollen en taken van de partners, de juridische structuur en de business case van het toekomstige warmtebedrijf.

Tot slot starten we in 2025 het traject voor het opstellen van het warmteprogramma (transitievisie warmte 2.0).

Meer duurzame energie opwekken

In 2025 zetten we een belangrijke stap om meer duurzame energie op te wekken. Dit is nodig om onze doelstellingen voor 2030 te kunnen halen. Voor zon op dak voeren we doelgroepgerichte acties die pandeigenaren en huurders stimuleren om te investeren in zonnepanelen. Voor zon op veld onderzoeken we of we zonnepanelen kleinschalig kunnen inpassen. We hebben immers te maken met een beschermde status van grote delen van het buitengebied. Ook kijken we op welke grote parkeerplaatsen een overkapping met zonnepanelen (‘solar carports’) mogelijk is voor eigenaren en projectontwikkelaars. Bij al deze plannen houdt het college rekening met de transportbeperkingen van het elektriciteitsnet.

De activiteiten uit taakveld 7.4 worden gedekt vanuit de tijdelijke regeling Capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE), de SpUk Lokale Aanpak Isolatie en de SpUk energiearmoede.

Multifunctioneel gedenkpark Rosenburgh
De gemeente draagt zorgt voor de exploitatie en beheer van multifunctioneel gedenkpark Rosenburgh. In de eerste fase is de klassieke begraafplaats omgevormd naar het gedenkpark met onder andere natuur-, dier- en urngraven en de mogelijkheid om as van dieren te verstrooien. In 2025 start de tweede fase, waarin drie toekomstscenario’s voor de aula van het gedenkpark worden opgesteld. Deze moet worden gemoderniseerd en uitgebreid of vernieuwd. Hiervoor komt een apart raadsvoorstel.